"Җәннәт оясы"

Тулай торакта яшәмәгән студентны чын студент дип әйтеп булмый. Ул яшәү урыны гына түгел, ә чын тормыш мәктәбе дә. Авылдан яңа гына килгән, төннәр буе серләшеп яткан, бергәләп ашарга пеше­рергә өйрәнгән, имтихан-за­четларга әзерләнгән чын дуслар да тулай торакта табыла. Гомерлек саф мәхәббәтен очратучылар да шактый монда.

Беренче курста тулай торак алу вакыйгалары беркайчан да онытылмас, ахрысы. Укырга кереп йөргәндә үк Арча кызы Алисә Шәкүрова бе­лән бергә торырга сөйләшкән идек. Әмма безне бергә түгел, хәтта күрше бүлмәләргә дә кертмәделәр. Урыннар юк иде. Нәтиҗәдә, бер ел буе рус, казах һәм татарча бер сүз дә белмәгән татар кызы белән яшәдем. “Милләтара дуслык”­ның нәрсә икәнең шушында белдем инде! Ничә тапкыр елап комендантка төшсәм дә, башка бүлмәгә күчермәделәр. Бу уңай­дан быелгы беренче курс студентлары чын мәгъ­нәсендә бәхетле булды.

2013 елда үтәчәк Универсиада Татарстан бюджетына ничек тәэсир итәр – әлегә тө­гәл әйтеп булмый. Ләкин студентлар аның файдасын быел ук күрә башлады. 2013 елда спортчылар яшәячәк Универсиада авылының беренче сафы быел куллануга тапшырылды. Анда 1 сентябрьдән Казан федераль университеты составына ке­рү­че уку йорт­ларының беренче курс студентлары яши башлады. Танышларымнан яшәү шарт­лары турында сораштырдым. Барысы да: “Җәннәткә эләктек!”, “Өч йолдызлы кунакханәдә яшибез!”, “Бездә могҗизалар кыры кебек”, – дип җавап кайтаралар. Моҗизалар кырыдыр шул: әле ике ел элек кенә Казанның ул биләмәсендә бушлык иде. Төзелеш эшләре башлангач та, Универсиада авылының 2010 елда студентлар кабул итәсенә күпләр ышан­мады. Ә төзү­челәр чын могҗиза ясадылар.

Бик макталган “җәннәт оя­сы”н мин дә үз күзләрем белән күреп кайтырга булдым. Универсиада авылы режимлы корылма кебек саклана икән. Капкадан үткәндә үк паспортыңны, студент биле­тыңны, тулай торакта яши торган бе­лешмәңне күрсәтергә кирәк. Минем беренче ике документым бар, ә ахыргысы юк! Ниш­ләргә дип уйлап торганда, зур сумкалар күтәргән бер кыз күземә чалынды. Барып, тиз генә аның белән килешү тө­зедем: мин аңа сумкасын алып керергә булышам, ә ул мине үз апасы дип атый.

Бу кыз Азнакайдан Руфинә Габдрахманова булып чыкты. Ул КФУның татар филологиясе факультетына укырга кергән. Мәктәптә укыганда ук татфак студенты булырга хыялландым дигәч, аңа хөрмә­тем тагын да артты. Универсиада авылын мактап бетерә алмый. Бүлмәләр иркен, якты, бәдрәф, душ бүлмәдә үк урнашкан, кухняда заманча газ плитәсе, суыткыч, кухня гарнитуры көйләнгән. Хәтта авылдан алып килгән бәрәң­гене сакларга балкон да бар! “Без 31 августта тулай торакка килгәч шаккаттык! Бүлмә чип-чиста, урын-җир җыештырыл­ган. Мендәр, юрган тышына кадәр киертеп куелган иде!” – дип сөйли Руфинә. Тыңлый-тың­лый мин үземнең дә беренче тапкыр бүлмәгә ке­рүемне хәтердә яңарттым. Идәндә ярты сантиметр калынлыкта тузан катламы иде. Карават ватылган, китап киштәсенең бер ягы җимерелеп төшкән. Тә­рәзә төбе, идәннең шактый вакыт буяу күрмә­гәнлеге сизелә. Лампочка янып чыккан. Ярый әле әти үзе белән кадак-чүкеч күтә­реп менгән иде. Ул җиһаз төзәтергә тотынды, ә мин кибеткә идән чүпрәге белән чиләк, лампочка алырга чыгып йөгердем...

Безнең “традицион общага” белән чагыштырганда Универсиада авылындагы бүлмәләр, чыннан да, “Татарстан” кунакханәсе кебек. Бүлмә диварлары яшькелт төскә буялган, өч бүлемле кием шкафына малайларның гына түгел, кызларның да бөтен гардеробы сыярлык, китап киштәсе, язу өстәле заманча һәм бик уңайлы. Без дүрт ел буе өч кешелек бүлмәдә дүрт кеше яшә­дек. Китапларны, кием-са­лымны, азык-төлекне кая куярга белмичә ел саен баш вата идек. Бу уңайдан яңа тулай торакта барысы да уйлап, студентларга файдалы булсын, дип эшләнелгән. Хәер, бу Универсиада авылын тулай торак дип атарга тел дә әйләнми.

Руфинә белән Чулпан, музейдагы кебек, мине бүлмә­ләре белән таныштыралар. Юыну бүлмәсенә керәбез. Душ, раковина, унитаз. Авыл бала­сының өендә дә мондый уңай­лыклар юк әле! “Душның пәрдәсе юк иде әле. Үткән атнада алып кереп, көйләп киттеләр. Тиздән идәнгә келәм дә булачак”, – ди кызлар. Рәхәт! Безнең кебек өйдән келәм, тәрәзә пәрдәләре өстерәп йөрисе юк! Мин әле тәрәзәгә гардинны да үзем сатып алган идем...

“Бүлмәне үзебез җыешты­рабыз, ә кухняны, коридорны җыештыручы апа юып чыгара. Кухняда чиратлашып ки­зү торабыз. Чиста булгач, әйбергә сакчыл карарга тырышабыз”, – ди Чулпан. Ул без кергәндә кухняда кайнаша иде. Плитә­нең заманча булуы белән мактанып алды. “Электр белән эшли. Духовкасы бик шәп. Аның белән кызык булды әле. Беренче вакыт ул бераз төтенли икән. Әллә ваттык микән дип котлар очты”. Кухня өч бүлмәгә исәпләнгән. Шунда ук ашау өстәле дә бар. Иртәнге ашны кем ничек җитешә, шулай ашый, ә кичке ашка өч бүлмә бергәләшеп җыела­ икән.

Тиздән тулай торакта кер юу бүлмәсе эшли башлаячак. Анда кер юу машинасы, үтүк булачак. Ә хәзергә урын-җир ки­рәк-яракларын атна саен җыеп алалар да, юып, үтүкләп ките­рәләр икән! Шулай ук видео залы да җиһазланып бетеп килә. Анда зур экран урнаштырылачак һәм кино, телевизор карау мөмкинлеге булачак. Тагын ял итү бүлмәсе дә бар әле. Анда өстәл, урындыклар, йомшак диван урнаштырылган. Бирегә кереп, тынычлап дәрес хәзерләргә, китап укырга, ялгызың гына булырга мөмкин! Боларны безнең “об­щага”да яшәүчеләр тө­шендә генә күрә ала...

Универсиада авылы зур бер комплексны тәшкил итә. Анда 9-11 катлы һәм 5 катлы биналар бар. 5 катлы биналарда бүлмәләр тагын да уңай­лырак икән. Анда ике кешелек бүлмәләр урнашкан. Юыну бүлмәсе дә, кухня да бүлмә эчендә үк.

Комплекста аптека, милиция посты бар. Киләчәктә би­редә спорт белән шө­гыль­лә­нергә дә мөмкин булачак. Төрле иҗат түгәрәкләре оештыру өчен дә аерым бер бина бар.

...Инде чыгып барганда, каршыма сәпиткә утырган милиционер очрады. Универсиада авылында сәпитле сак хезмәте эшли икән. Алар көне буе студентларның тынычлыгын кайгырта. Мин кереп киткәндә, “Горзеленхоз” эшче­ләре газонга чәчәкләр утыртып калган иде. Чыкканда исә түтәлләр күптән утыртылган кебек шау чәчәктә утыра. Бу җәннәт өчен студентлар аена 55 сум түли. Шуңа ай саен 200-300 сум тирәсе ут өчен түләү өстәлә. Студентлар үзләре, алга таба түләү бәясе артыр, дип уйлый. Әмма бу аларны куркытмый. Мондый шартлар өчен 1000 сум да түләргә әзер без, диләр.

Үзебезнең тулай торакка кайтканда, әллә миңа да Универсиада авылына күче­нергәме икән, дип уйлап кайттым. Бүлмәгә керүгә кызларга андагы шартлар турында тәмләп сөйләдем. Аларның исе дә китмәде. Үзебезнең шушы “общага” исән булсын, диләр. Монда, чыннан да, рәхәт бит! Университетка йөрергә дә якын. Тәртип тә армиядәге кебек түгел. Ә Универсиада авылында тәртип беренче урында: сәгать 11дән соң бөтен кеше бүлмәсендә булырга, кухняда, коридорда ут сүнде­релергә тиеш.